Quế chi là dược liệu dùng trong điều trị các chứng bệnh về vị giác và đường tiêu hóa. Tuy nhiên, không phải ai cũng
hiểu rõ về công dụng cũng như những bài thuốc về dược liệu này. Đó chính
là lý do bài viết sau đây chúng tôi sẽ cung cấp các thông tin đầy đủ về
cây quế chi gửi đến bạn đọc.
ĐÔI NÉT CƠ BẢN VỀ DƯỢC LIỆU QUẾ CHI
1. Thông tin về quế chi
Quế chi có tên gọi khác là quế, nhục quế,
mạy quẻ, quế đơn, quế thanh, ngọc thụ,… và tên khoa học là Cinnamomum
cassia Presl, tên dược là Ramulus cinnamoni.
Đây là cây thuộc họ long não với danh pháp khoa học là Lauraceae.
Những thông tin cơ bản về dược liệu quế chi
2. Những đặc điểm của cây quế chi
++ Sơ lược về cây quế chi
Đây là cây thân gỗ có kích thước lớn,
chiều cao trung bình khoảng 10 – 20cm. Vỏ cây nhẵn có màu nâu nhạt. Phần
lá quế mọc so le, lá cứng, giòn, cuống ngắn và không răng cưa. Hình
dạng lá thuôn dài, mặt bóng, màu xanh sẫm, trên mỗi lá có 3 gân màu vàng
hiện lên rất rõ.
Quế chi có hoa mọc thành các cụm ở nách lá
hay ngọn cành. Hoa màu trắng hoặc màu vàng nhạt, kích thước nhỏ, mỗi
hoa 4 cánh và nhị màu vàng đậm. Cây có quả hình trứng, bề mặt nhẵn khi
chín và có màu nâu tím. Thông thường, mùa hoa sẽ bắt đầu vào tháng 6 – 8
và quả vào tháng 10 – 12 cho đến tháng 2 – 3 của năm sau.
++ Nơi phân bố
Cây quế chi mọc rất nhiều ở những địa
phương ở nước ta, gồm Cao Bằng, Bắc Giang, Yên Bái, Bắc Kạn,Tuyên Quang,
Quảng Ninh, Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Quảng Nam, …
++ Các bộ phận dùng, thời gian thu hái, cách chế biến, bảo quản
- Về bộ phận dùng: Cây quế chi dùng làm dược liệu là các cành con, với những cây trên 10 năm thì có thể thu hoạch và dùng vỏ.
- Về thời gian thu hái: Vào mùa xuân.
- Cách chế biến: Để có dược liệu quế chi, bạn cần đem phơi chúng ngoài nắng hoặc trong râm rồi cắt thành những lát mỏng.
- Cách bảo quản: Cất giữ dược liệu quế chi nơi khô thoáng.
3. Thành phần hóa học của quế chi
Trong quế chi có chứa 1 – 3% tinh dầu,
nhiều cây có thể chứa tới 6% và trong dược liệu có những hợp chất sau:
diterpenoid, tannin, flavonoid, phenylglycosid, aldehyd cinnamic,
coumarin, bazylacetat, cinnamylacetat, banzaldehyd, aldehyd cinnamic,…
4. Hướng dẫn sử dụng
Chúng ta có thể dùng quế chi ở nhiều dạng
khác nhau như tinh dầu, phơi khô, dạng bột hoặc dạng cồn. Cùng với định
lượng dùng thông thường là 3 – 10g mỗi ngày.
TÍNH VỊ CỦA DƯỢC LIỆU QUẾ CHI
Tác dụng của cây quế chi
Theo y học hiện đại:
- Cây quế chi giúp tăng tuần hoàn, kích
thích tiêu hóa, thúc đẩy bài tiết và trợ hô hấp. Bên cạnh đó, nó giúp co
mạch và co bóp tử cung, tăng nhu động ruột.
- Sử dụng quế chi chống xơ vữa động mạch, giúp tiêu diệt các gốc tự do, đồng thời hạn chế được việc hình thành các khối u.
- Quế chi kích thích vị giác, hỗ trợ điều
trị đường tiêu hóa. Các thành phần trong quế chi có khả năng gây ức chế
vi nấm, mang lại công dụng bảo quản thức ăn được lâu hơn.
Theo y học cổ truyền:
- Công năng của quế chi: Giảm tăng tiết mồ hôi, hội chứng ngoại sinh, hoạt huyết, làm ấm kinh lạc, trừ hàn.
- Quế chi được chỉ định cho bệnh nhân
phong hàn hội chứng ngoại cảnh, hoặc các thể của chứng dương hư ở tâm,
tùy, đau khớp do nhiễm phong, dương suy ở ngực,…
Tác dụng và tính vị của dược liệu quế chi
Tính vị và qui kinh
- Tính vị: Quế chi có vị đắng, ngọt, thơm, tính ấm.
- Qui kinh: Vào kinh Bàng quang, Tâm, Phế.
CÁC BÀI THUỐC ĐÔNG Y VỚI DƯỢC LIỆU QUẾ CHI
Bài thuốc với dược liệu quế chi
- Bài thuốc trị tiểu đường:
Bạn dùng 2 muỗng cà phê bột quế chi cùng 1 muỗng cà phê bột yến mạch, 500ml nước.
Sau đó trộn tất cả các nguyên liệu lại với
nhau để dùng mỗi ngày 2 lần. Thời điểm dùng là buổi tối và sáng, liên
tục trong thời gian 15 ngày để thấy hiệu quả.
- Bài thuốc trị phong hàn chứng ngoại cảnh:
Lấy 46g quế chi đã cạo bỏ vỏ kết hợp cùng sinh khương 42g, thược dược 42g, chích cam thảo 40g, ma hoàng 6g và hạnh nhân 6 hạt.
Ma hoàng đem sắc cùng với 500ml nước cho
đến khi còn lại 450ml thì cho những vị thuốc khác vào nấu đến khi còn
200ml. Dùng phần thuốc này để chia làm 2 lần uống trong ngày.
- Bài thuốc trị phong hàn do chứng thận hư:
Lấy 12g quế chi cùng những dược liệu sau:
sinh khương 12g, bạch thược 12g, chích cam thảo 6g, đại táo 4 cho vào
nồi sắc và uống khi còn nóng.
- Bài thuốc trị dương hư ở tâm:
Bài thuốc này cần dùng 120g quế chi cùng với phục linh 160g, chích cam thảo, bạch truật mỗi loại 80g sắc nước uống.
- Bài thuốc nhiễm phong hàn:
Bệnh nhân lấy 160g quế chi cùng đại táo 12 quả, chích thảo 80g, sinh khương 3 lát và phụ tử 3 miếng sắc để uống khi còn nóng.
- Bài thuốc dương suy ở ngực:
Dùng quế chi 4g, kết hợp cùng mẫu đơn bì, thược dược, phục linh mỗi thứ 12g và đào nhân 8g để sắc uống mỗi ngày 2 lần.
Những bài thuốc với dược liệu quế chi
Lưu ý khi sử dụng quế chi trị bệnh
Nếu bạn là 1 trong những đối tượng dưới đây, thì cần phải hết sức cẩn thận khi dùng quế chi :
- Các bệnh nóng sốt không được dùng quế chi.
- Phụ nữ trong thai kỳ.
- Bệnh nhân bị suy gan, có vấn đề về gan.
Ngoài ra, hãy lưu ý một số tác dụng phụ
của dược liệu quế chi như sau: viêm miệng, lưỡi, nướu, dị ứng, khó thở,
đỏ mặt, viêm da dị ứng, tăng nhịp tim, nóng trong người.
ĐÁNH GIÁ VỀ CÂY QUẾ CHI TỪ CHUYÊN GIA
Dược liệu quế chi được sử dụng nhiều và
mang đến công hiệu cho đa dạng các bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, theo
nhận định từ chuyên gia Đa khoa Hoàn Cầu,
nếu người bệnh dùng không đúng cách hoặc quá lạm dụng thì sẽ gây ra
nhiều hậu quả nguy hiểm. Vì vậy, trước khi áp dụng các bài thuốc với quế
chi, tốt nhất bạn nên trao đổi với bác sĩ.
